اولین قدم در طب سنتی تشخیص مزاج است که افراد با مزاج های مختلف دارای سبک زندگی متفاوت هستند.
سیستم ایمنی بدن وقتی قوی میشود که مزاج متعادل باشد و برای رسیدن به آن باید سبک زندگی افراد متناسب با مزاج آن ها باشد.
سبک زندگی متناسب با مزاج شامل خوردنیها و نوشیدنیهای متناسب با مزاج، خواب و بیداری، حالات و رخدادهای روحی و روانی (استرس، غم و …)، ورزش متعادل متناسب با مزاج، مناسب بودن هوا و محیط پیرامونی، و تنظیم ورودیها و دفعیات بدن همه عواملی هستند که متناسب بودن آنها با مزاج فرد باعث می شود که فرد سیستم ایمنی قویای به دست آورد.
تصحیح شیوه زندگی و پذیرفتن مزاج شخصی به عنوان یک اصل ضروری کاهش احتمال ابتلا به انواع بیماریها به خصوص بیماریهای مرتبط با ضعف سیستم ایمنی، بیماریهای ویروسی، سرطانها و … را به دنبال دارد.
حالا میخوایم به گفتن چند تا نکته بپردازیم که افراد با مزاج های مختلف باید آن ها را رعایت کنند:
– علایم سرماخوردگی در افراد با مزاج گرم و سرد متفاوت است؛ در مزاج گرم، شخص بیشتر علائمی مثل تب بالا، خلط ته حلق زرد سوزاننده و روان، آبریزش بینی روان و سوزاننده را تجربه میکند، اما در مزاج سرد، تب خفیفتر، خلط ته حلق و ترشحات سفید سبز سفت و چسبنده بوده، بدن درد بیشتر و علایم سوزش و خارش کمتر از مزاج گرم است.
– اگر فرد گرم مزاج آلرژی داشته باشد، پرهیز از مصرف سسهای تند و مواد محرک و همچنین مصرف غذاهای ساده، آبپز و نوشیدن آبمیوههای با طبع خنک (پرتقال، لیمو شیرین، هندوانه و …) توصیه میشود و در فرد سرد مزاج در کنار پرهیز از سردیجات و موارد ترش آبکی، مصرف غذاهای کم حجم و پرانرژی تجویز میشود.
– بعضی اوقات ترشحات بعد از سرماخوردگی داخل بدن باقیمانده و عفونی میشود؛ این ترشحات خشک شده و به صورت مواد زائد در مجاری هوایی و خون باقی میماند و سیستم ایمنی بدن را تحریک به سرفه میکند و حتی ممکن است باعث بروز آسم شود؛ در طب سنتی ایرانی برای درمان این حالت، ماساژ دادن با برخی روغنها مثل روغن بابونه روی ناحیه قفسه سینه یا گلو، استفاده از بخور برخی گیاهان دارویی همچون بابونه و آویشن و پرهیز غذایی بر اساس مزاج انجام میشود.
– بعضی از گیاهان برای هر نوع مزاجی تأثیر مثبت دارند و به طور کلی گیاهان با مزاج گرم، سیستم تنفسی را تسکین میدهند و بلغم و رطوبت جمع شده را خارج کرده و خلط آور هستند و مجاری هوایی را باز میکنند؛ مثلاً آویشن در درمان سرفه مفید است؛ بابونه و اکالیپتوس نیز جزء این دسته از گیاهان هستند.
عمل حجامت به پاکسازی خون، خونسازی و تقویت سیستم انعقاد خون در بدن کمک میکند و همچنین در تقویت سیستم ایمنی بدن نیز مؤثر است. لازم به ذکر است که حجامت فقط در افراد با مزاج گرم و با تجویز پزشک باید انجام شود.
غذاهایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند:
– غذاهایی مانند حلیم که با بلغور گندم و استخوان تهیه شده باشد.
– فرنی تهیه شده از آرد برنج عنبربو که یک نوع برنج از جنوب ایران است(استفاده از برنج عنبر بو بر خون سازی بدن نیز تاثیر گذار است)
– استفاده از فرنی شیربرنج و سوپ جویی که با بلغور جوی دوسر پخته شده باشد در مهار درد استخوانی موثر است.